کلات نادری با کاخ خورشید و آبشار گرم در دامن طبیعتی بکر

کلات در لغت به معنی آبادی و زیستگاه بر فراز کوه است. نخستین بار نام کلات در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی و در داستان حماسی "فرود" پسر سیاوش آمده است. در عصر سامانیان نیز کلات پناهگاه سرداران آن دوره از جمله 'ابوعلی سیمجور' و 'فائق الخاصه' بوده است و از دوران سلجوقی نشانه‌هایی برجای مانده که اهمیت آن دشت را نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در دوران ایلخانان مغول کلات از اهمیت زیادی برخوردار بود به طوری که تاسیسات دروازه ارغون شاه کلات به دوران ایلخانی نسبت داده می‌شود. کلات در عصر تیمور در برابر حمله وی به سختی مقاومت کرد آنچنان که در کتب تاریخی آمده است تیمور ۱۴ بار به دژ کلات یورش برد و هر بار شکست خورد اما بیش از همه دوره‌ها در زمان افشاریان از اعتبار خاصی برخوردار شد و دلیل آن را باید در دیواره های طبیعی و دروازه های قابل کنترل دانست که باعث شد نادرشاه، کلات را به عنوان محل سکونت خود و ذخایر ارزشمندش انتخاب کند.

کلات به دلیل موقعیت کوهستانی و جاذبه های تاریخی و همچنین جاری شدن رودخانه‌ها، آبشارهای گوناگون، پوشش گیاهی متنوع در تمام سطح شهرستان، دارا بودن حیات وحش متنوع و کوههای سر به فلک کشیده همه ساله پذیرای گردشگران زیادی است. شهرستان کلات وسعتی در حدود سه هزار و ۲۷۶ کیلومتر مربع دارد که از شرق به سرخس، از غرب به درگز، از شمال به کشور ترکمنستان و از جنوب به مشهد و چناران محدود شده است.

شهرستان کلات در میان رشته کوه هزارمسجد قرار گرفته و این رشته کوه از جانب جنوب غربی حائلی طبیعی است که این شهر را از مشهد و چناران جدا ساخته است. 

کلات نادری، دژی نفوذ ناپذیر

ادغام طبیعت با دست سازه‌های بشر همواره مناظری دیدنی را خلق کرده است. استفاده از اصول معماری کشورهای مختلف، دلیل ساخت بناهایی پرشکوه و منحصر به فرد گشته است.

کلات نادری، مجموعه‌ای بی بدیل از ساخته‌های بشر در دل طبیعت بی نظیر ایران است. دسترسی دشوار به این منطقه سبب شده تا نام دژ نفوذناپذیر را به آن بدهند. این شهر در میان رشته کوه‌های بسیاری پنهان گشته تا دست دشمنان از آن دور بماند.

 کلات یکی از مهمترین شهرها در دوره نادرشاه افشار بوده است. به این دلیل از این شهر به عنوان کلات نادری یاد می‌شود. توجه بسیار زیاد نادرشاه به این شهر، سبب پیشرفت بیش از پیش بناهای آن شد. ساخت کاخ و سد در این دوره، رونق زیادی به کلات بخشید.

بناهای تاریخی کلات نادری

کاخ خورشید، قدیمی‌ترین بنای تاریخی موجود در شهر کلات است. نادرشاه افشار پس از لشگرکشی به هندوستان و فتح این کشور، تعدادی از هنرمندان این کشور را همراه با غنایم جنگی به ایران آورد. از آنجا که کلات، شهری در میان رشته کوه هزارمسجد بود، نادرشاه تصمیم به ساخت کاخی باشکوه در این شهر گرفت.

باغ بزرگی با درختان انبوه انتخاب شد و هنرمندان هندی برای ساخت بنایی منحصر به فرد شروع به کار کردند. وجود اشکالی نظیر آناناس و موز بر روی بخشی از این بنا، نشان دهنده فعالیت هنرمندان غیر ایرانی است. قصر خورشید در سه طبقه مجزا و با نمای بیرونی به شکل هشت ضلعی ساخته شد. زیر زمین این کاخ، بنا به گفته برخی افراد، محلی برای پنهان کردن غنایم جنگی و جواهرات نادرشاه بوده است. اما عده‌ای نیز بر این باورند که نادرشاه، مخالفان خود را در این زیرزمین به بند می‌کشیده است تا یا عقاید آنها را با خود همسو کند و یا باعث حذف اخلالگران شود. امروزه بخش زیرزمین این کاخ به موزه تبدیل شده است.

طبقه دوم کاخ خورشید از یک سالن پذیرایی بزرگ و چند اتاق در پیرامون آن تشکیل شده است. این قسمت از کاخ نظیر دوره صفویه تزیین شده و بخش هایی از آن نیز طلاکاری شده است. کتیبه‌هایی با محتوای سوره مبارکه "نبأ" به همراه تاریخ مرگ نادر (سال ١١٦٠ هجری قمری) در تالار وجود دارد. برخی بر این باورند که نادر این کاخ را به عنوان آرامگاه خود انتخاب کرده بود، اما به دلایلی نامعلوم در مرکز شهر مشهد دفن شد.

طبقه سوم این کاخ که از لحاظ معماری در ایران بی همتا است، از ٦٦ نیم ستون سنگی تشکیل شده است. گنبد استوانه‌ای بزرگی که در این طبقه ساخته شده، جلوه زیبایی به آن بخشیده است. فضای پیرامون این کاخ و درختان باغ، از این طبقه به راحتی دیده می‌شود. اما کبود گنبد، یعنی مسجدی که در دوره سلجوقیان در کلات ساخته شده است نیز از این مکان دیده می‌شود. این مسجد بسیار قدیمی، امروزه محل دفن بدن پاک شهدای شهر کلات است.

کاخ خورشید که در بین مردم به قصر خورشید معروف شده یک برج مقبره نیمه تمام است که در میانه شهر کلات واقع شده است. شکل بنای عمارت خورشید از گور تیمور در سمرقند اقتباس شده، اما پوشش خارجی گنبد بر فراز برج ساخته نشده و بنا نیمه تمام مانده است.

در ابتدای دروازه ارغون شاه و بر بلندای ۱۵ متری از کف رودخانه، کتیبه ای به خط نستعلیق با حاشیه و قاب مزین به نقوش اسلیمی بر دیواره صخره ای ایجاد شده که ۲۴ بیت شعر از سروده های گلبن افشار در مدح نادرشاه است. بیت اول آن فارسی و سایر ابیات ترکی است و گویا این کتیبه نیز ناتمام مانده است.

مجموعه آثاری که به اقامتگاه نادر معروف است در غرب روستای خشت و به فاصله کمی از آن قرار گرفته است. از این مجموعه در حال حاضر بقایای دیواره‌های سنگی تالارهای بزرگی باقی مانده است که سنگهای حجاری شده برجای مانده حکایت از آن دارد که دیواره اقامتگاه نادر همانند آرامگاه او با سنگهای حجاری شده مزین بوده است.

آبشار آبگرم

اکثر آبشارهایی که در دنیا وجود دارند، دارای آبی بسیار سرد هستند. البته این مساله کاملاً منطقی به نظر می‌رسد. آب آبشار، آب رودخانه است و قاعدتا دمای نسبتا کمی دارد؛ اما یکی از منحصربه‌فردترین جاذبه‌های طبیعی کلات نادری، آبشار آبگرم آن است.

دمای آب این آبشار به ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد می‌رسد. آبشار آبگرم کلات نادری از چند کیلومتر بالاتر از یک چشمه آبگرم نشأت می‌گیرد. آب این آبشار برای آب‌تنی بسیار مناسب است. اگر زیر آب آبشار بایستید، قطعاً تمام خستگی و دردهای مزمن عضلانی خود را فراموش خواهید کرد. برای دسترسی به این آبشار تماشایی، باید حدود یک ساعت پیاده‌روی در طبیعت را به جان بخرید و دو بار از رودخانه عبور کنید. به همین خاطر دسترسی به این آبشار شاید برای کودکان و افراد کم‌توان چندان ممکن نباشد. در طول مسیر دسترسی به این آبشار، می‌توانید از کاروانسرای تاریخی که در این روستا واقع شده است نیز بازدید کنید.

بند نادری

در میانه دشت کلات و در مسیر رودخانه کلات که از غرب به شرق جاری است بندی آجری برپا شده که آبهای جاری رود کلات را مهار می‌کند. این سازه اگر چه گنجایش زیادی نداشته اما به خوبی آبهای جاری را در سطح دشت می گسترانیده و زمینهای زراعی دشت کلات را سیراب می نموده است.

این سازه معماری به عنوان پل هم به کار می‌رفته و اگر چه آن را به دوره افشاریه نسبت می‌دهند اما شواهد معماری مبین این است که احتمالا بند نادری در دوران سلجوقیان بنیان نهاده شده و در دوره‌های بعد مرمت شده است.

آبشارهای دره قره سو

دره قره سو تقریبا در ۱۰ کیلومتری غرب شهر کلات واقع شده است. این منطقه کوهستانی پرآب و مصفا، مکانی جذاب برای گردشگران به وجود آورده و آبشارهایی دیدنی و زیبا را در دل خویش جای داده است.

در راه کوهستانی دره قره سو، بر دیواره های سنگی نردبانهای فلزی نصب شده تا مسیر رفت و آمد و دسترسی به آبشارها را برای گردشگران آسانتر کند. 

آبشار اورتکند

یکی دیگر از جاذبه های گردشگری شهرستان کلات، آبشار اورتکند و مناظر زیبای اطراف آن است.

این آبشار نسبتا مرتفع که از میان کوه های سرسبز منطقه اورتکند به پایین می ریزد، چشم اندازی بدیع و شگرف در این ناحیه به وجود آورده است.

منطقه اورتکند به دلیل داشتن ارتفاعات و ناهمواری های طبیعی همواره مورد علاقه کوهنوردان و ورزشکاران نیز بوده است. این مکان در ۵۰ کیلومتری جاده مشهد به کلات واقع شده است.

آسباد خشت

بقایای این سازه بادی در مجاورت روستای خشت و در جبهه شمالی دژ کلات و در ۱۳ کیلومتری عمارت خورشید، بر فراز تاقدیسی به ارتفاع ۲۲۰۰ متر از سطح دریا قرار گرفته است. در جبهه شمال غربی دشت در روستای خشت بخشی از دیوارهایی برجای مانده که نزد اهالی به آسباد معروف است.

در حال حاضر فقط توده ای از مصالح ساختمانی و اندکی از دیواره های بنا برجای مانده است که اظهار نظر قطعی درباره مجموع ه بنا را دشوار ساخته است.

منبع:ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی مشهد

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: جاذبه های گردشگری مکان های تاریخی واقع شده برجای مانده کلات نادری کاخ خورشید شهر کلات رشته کوه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۶۴۰۷۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اجرای طرح آبخیزداری موجب مهار سیلاب شد

فرماندار ایلام گفت: با توجه به خسارات ناشی از سیل در سال‌های گذشته، با اجرای طرح‌های آبخیزداری آب‌های سطحی و سیلاب مهار شده است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از ایلام، عبدالصاحب نادری امروز _دوشنبه، هفدهم اردیبهشت‌_ در جلسه مدیریت بحران شهرستان ایلام اظهار کرد: مدیریت بحران در زمان وقوع حادثه مستلزم تمهیدات لازم و از قبیل پیش‌بینی شده است.

وی افزود: به همت اعضای ستاد مدیریت بحران و دستگاه‌های امدادی شاهد بحران سیلاب در سطح شهرستان نبودیم.

فرماندار ایلام ادامه داد: در توزیع آب روستایی، با توجه به اینکه شغل عمده مردم کشاورزی است برنامه‌ریزی باید به گونه‌ای باشد تا آب مصرفی کشاورزی و شرب مردم تأمین شود.

نادری تاکید کرد: ترمیم به موقع شکستگی و رفع آن از مطالبات به حق مردم است که باید در اسرع وقت مرتفع اجرا شود.

وی اضافه کرد: با توجه به خسارات ناشی از سیل در سال‌های گذشته، با اجرای طرح‌های آبخیزداری آب‌های سطحی و سیلاب مهار شده است.

ادامه داد: با کمک دهیاران و شوراها، جمعیت هلال احمر و سازمان‌های مردم نهاد جهت پیشگیری از بروز هرگونه آتش‌سوزی در مراتع وجنگل‌ها تدابیری اندیشیده شود.

کد خبر 751224